ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

Είναι το φαινόμενο κατά το οποίο η γήινη ατμόσφαιρα συμπεριφέρεται όπως τα τζάμια ενός θερμοκηπίου, που επιτρέπουν να περάσει το φως και η θερμότητα, αλλά εμποδίζουν τη διαφυγή της θερμότητας εγκλωβίζοντάς την στο εσωτερικό. Στην περίπτωση της Γης αυτό οφείλεται στο ότι ένα σημαντικό μέρος της υπέρυθρης ακτινοβολίας (τμήμα του φάσματος της ηλιακής ακτινοβολίας το οποίο είναι υπεύθυνο για τη θέρμανση της Γης) φτάνει στην επιφάνεια της Γης αλλά εμποδίζεται να διαφύγει στο διάστημα εξαιτίας της ατμόσφαιρας. Γι’ αυτό το λόγο, η Γη διατηρεί μια αρκετά υψηλή μέση θερμοκρασία, αντίθετα με ότι συμβαίνει σε διάφορους άλλους πλανήτες, όπως η σελήνη, οι οποίοι δεν έχουν ατμόσφαιρα, τον απαραίτητο παράγοντα για τη διατήρηση της ζωής. Ο πρώτος επιστήμονας που μελέτησε συστηματικά το φαινόμενο ήταν ο Γάλλος Φουριέ (1822). Τα συστατικά της ατμόσφαιρας που ευθύνονται για τον εγκλωβισμό της υπέρυθρης ακτινοβολίας είναι οι υδρατμοί και κυρίως το διοξείδιο του άνθρακα (CO2). Το διοξείδιο του άνθρακα βρίσκεται φυσιολογικά στην ατμόσφαιρα όπου απελευθερώνεται ως αποτέλεσμα της αποικοδόμησης των νεκρών οργανισμών και της αναπνοής των ζώων. Στον αιώνα μας, όμως, και ειδικότερα κατά τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται μια τεράστια έκλυση αυτού του αερίου στην ατμόσφαιρα. Το γεγονός είναι αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας και πιο συγκεκριμένα της έντονης εκβιομηχάνισης. Το διοξείδιο του άνθρακα παράγεται καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας της καύσης (του άνθρακα, των βενζινών και της νάφθας που προέρχονται από το πετρέλαιο, του ξύλου) και κατά τον τελευταίο αιώνα η ποσότητά του στην ατμόσφαιρα έχει αισθητά αυξηθεί λόγω των μεγάλων ποσοτήτων καυσίμων που καταναλώνονται (κυρίως για την παραγωγή ενέργειας, στα θερμοηλεκτρικά κέντρα, στις βιομηχανίες, στις εγκαταστάσεις ηλεκτρικής θέρμανσης). Η συσσώρευση του διοξειδίου του άνθρακα  μπορεί να προκαλέσει στο μέλλον την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της Γης. Οι επιστήμονες εκτιμούν μια αύξηση κατά 4 περίπου βαθμούς στα επόμενα 40-50 χρόνια αν δεν μειωθεί η παραγωγή και η έκλυση του αερίου αυτού. Τα αποτελέσματα μιας τέτοιας αύξησης της θερμοκρασίας της Γης μπορεί να αποδειχτούν άκρως ανησυχητικά. Αύξηση ενός μόνο ή δύο βαθμών θα μπορούσε να προκαλέσει σημαντικές αλλαγές, όπως για παράδειγμα τη μερική τήξη των πολικών πάγων και την ανύψωση του επιπέδου της θάλασσας που μπορεί να καλύψει πολλές παραλιακές πόλεις.